بیل مکانیکیها و سایر ماشین آلات راهسازی و حفاری، تاثیر بسزایی در صنعتی شدن جوامع داشتهاند. به خصوص در بخش حمل و نقل که پیشنیاز رشد اصلی یک کشور است، این ماشین آلات، ابزارهای استراتژیک یک کشور برای پیشرفت به حساب میآید. با رشد تکنولوژی و سرعت حیرت آور آن به خصوص در بخش علوم کامپیوتر و نقش آن در زندگی انسان، بدون شک ماشین آلات نیز دچار تحول میشوند.
حدود صد سال پیش، اولین حفارها با استفاده از نیروی ایجاد شده از سوختن زغال سنگ، بخار آب تولید میکردند و این فشار بخار، تبدیل به حرکت مکانیکی در ماشین میشد که برای حرکت و بالا آوردن بوم از آن استفاده میشد. این نوع از ماشین الات شاید اکنون بسیار کم بازده و با کاربری سخت شناخته شود ولی روزگاری نوعی انقلاب به حساب میرفت. زیرا برای اولین بار در تعداد بالا، ما قادر به جابجایی مواد سنگین شده بودیم.
بعد از ماشینهای بخار، موتورهای احتراقی ساخته شد که برخی نیروی الکتریکی و در ادامه نیروی هیدرولیکی تولید کردند. نیروی الکتریکی بسیار کاربرد در بیل مکانیکی نداشت، زیرا توان بالایی نداشتند. شاولهای کابلی که از وینچ برای جمع و باز کردن، بوم خود استفاده میکردند، از شمار این ماشین آلات بودند.
اما موتور احتراق داخلی با توان تولید فشار هیدرولیک عمدهترین تاثیر را بر ماشین آلات راهسازی گذاشت و پس از دههها، کماکان به ساخت و تولید و استفاده گسترده آنها ادامه داده میشود. گرچه این نوع از دستگاهها نیز تفاوتها بسیاری با نمونههای قدیمی خود داشته، اما بیشتر این تغییرات اصول کاری را تغییر نداده و صرفا تاثیر مثبتی بر استهلاک، قدرت، راحتی کار و آلایندگی داشته است.
مطالب دیگر: بانک مشخصات فنی ماشین آلات راهسازی و معدنی به همراه کاتالوگ هر محصول
در سالهای اخیر، با پیشرفت سریع تکنولوژی موتورهای برقی و باطریها بویژه در رده هیبرید به معنای استفاده همزمان از سوخت و برق برای حرکت، تاثیر خود را بر ماشین آلات راهسازی و معدنی نیز گذاشته است. در دهه اخیر، بیشتر سازندگان بزرگ جهان مانند کوماتسو، ولوو، کاترپیلار، دوسان، جان دیر و… بیل مکانیکیهای تمام برقی و نیمه برقی ارائه کردهاند. گرچه در مقیاس کوچک این دستگاهها، کارایی خوبی دارد، ولی کماکان جایگزین خوبی برای مقیاسهای متوسط و بویژه بزرگ نداشته است.
آینده ماشین آلات و در کل تمام وسایل نقلیه و ماشینها، به حز بخش فنی و نیروی محرکه، ابعاد بیشتری را در برخواهد گرفت. شاید مهم ترین بخش، خود رانی دستگاه باشد. در حال حاضر هر روزه تعداد بیشتری به ماشینهای خودران اضافه میشود. برندهایی مانند تسلا بر روی تمام ماشینهای خود این سیستم را نصب دارند و اجازه محدود از این ویژگی نیز به رانندگان داده میشود.
مهمترین تغییر، حذف نقش اپراتور و راننده است. این تغییر شاید خیلی سریع اتفاق نیفتد ولی تدریجا بوقوع خواهد پیوست. با پیشرفت کامپیوترها و علم یادگیری ماشین، بدون شک، رانندگی به شکل امروزی مانند بسیاری از شغلهای دیگری که منسوخ شدند یا خواهند شد، رانندگی ماشین آلات نیز دچار تحولی جدی خواهد شد. گرچه شاید نقش اپراتور به عنوان ناظر سیستم یک انسان باقی بماند. این تغییر به دلیل عدم آشنایی ما به چنین فضایی، کمی ترسناک نیز میباشد. تصور اینکه ماشین آلات غول پیکری مانند بیل مکانیکی، شاول و دامپ تراکهای چند صد تنی، بدون راننده و توسط کامپیوتر راهبری شوند، بسیار شگفت انگیز است و انسان را به یاد فیلمهای ماورالطبیعه میاندازد.
آن چیز که در این مورد علت تغییر خواهد بود، بحث مالی و اقتصادی است. تا زمانیکه رانندگی و اپراتوری با انسان به صرفهتر از کامپیوتر باشد، هر چقدر که این تکنولوژی پیشرفت نیز کند، تغییرات محسوسی نخواهد داشت. اما تجربه چند ساله اخیر نشان میدهد که کامپیوترها کارهای روتین و بعضا حتی غیر روتین را با هزینه سرمایهای کمتر و بازدهی به شدت بالاتر از انسان میتواند انجام دهد. این بحث در مورد ماشین آلات بسیار جدیتر خواهد بود زیرا همیشه بازدهی ماشین آلات در حفاریها بویژه در بخش معدن ارتباط مستقیمی با بازدهی اپراتورها دارد. به همین دلیل امروزه سیستمهای پایش و کنترل ماشین آلات و اپراتورها برای نظارت لحظهای بر عملکرد آنها، در حال متداول شدن است.
اگر شما فکر میکنید که کامپیوتر صرفا قادر به انجام کارهای معمول است و توانایی برخورد با مشکلات و تصمیم گیری و حل آنها را ندارد، متاسفانه یا خوشبختانه با بگوییم که چنین تصوری از کامپیوترها بسیار غلط است. در چند دهه گذشته علمی به نام یادگیری ماشین در علوم کامپیوتر رواج یافته که آنها را قادر به انجام کارهایی میکند که کامپیوتر قبل از آن، آن کار را انجام نداده است. این بحث کمی پیچیده است ولی کاربردهای آن را امروز ما در شبکههای مجازی بوضوح میبینیم. به طور مثال حتما مشاهده کردهاید که قسمت جستجوی اینستاگرام، مطالبی برای شما نمایش میدهد که شما علاقهمندید یا گوگل با جستجوی حتی اشتباه شما، مطلب درست را نمایش میدهد. بدون شک انسان توانایی کافی برای مدیریت این حجم از اطلاعات را ندارد و این کامپیوترها هستند که این کار را انجام میدهد.