وقتی حرف از صدای غیرعادی موتور میشود، تمامی رانندگان و صاحبان دستگاهها خاطرات بدی به یاد میآورند. صدای غیر عادی نشاندهنده خرابی موتور در بیل مکانیکی، بولدوزر و سایر ماشین آلات است. زمانیکه موتور دیزلی به صورت عادی کار کند، جز صدای اگزوز و اندکی صدای معمول موتور نباید صدای دیگری شنیده شود. موتور دستگاه که از اجزای مختلفی تشکیل شده، همگی دارای بازهای مشخص از تحمل فشار و خرابی هستند. اما اگر به دلیل تعویض یا تعمیر نادرست و همچنین فرسوده شدن قطعات، تحمل هر یک به پایان برسد، دچار خرابی و معیوب کار گردن آن قسمت از موتور میشود. در این مقاله کوتاه به بازگویی چند سری از دلایل آن میپردازیم.
1- ضربه زدن پیستون به سیلندر یک علت معمول از صداهای غیر عادی موتور است. ای آورندتبه دلیل کم بودن روغن، پیستون و سیلندر ساییده و فرسوده میشوند. در نتیجه اندازه بین پیستون و سیلندر از حد استاندارد خارج شده. به همین علت پیستون و دیواره سیلندر با هم برخورد میکند و صدای غیر عادی شنیده میشود. این صدا مخصوصا در زمانیکه موتور در دور پایین یا نرمال کار میکند، واضح به گوش میرسد.
2- چرخ دنده. پس از استفاده طولانی از چرخدندهها، همراه با تنظیم نامناسب فاصله بین چرخ دندهها و شرایط ضعیف روغنکاری، سایش بیش از حد رخ میدهد. در موارد شدیدتر، حتی دندانههای چرخدنده نیز فرسوده میشوند و چرخ دنده شل میگردد و دستگاه در هنگام کار صدای “جیر جیر” میدهد.
3- پین پیستون نیز میتواند یکی از دلایل صدای غیرعادی موتور باشد. هنگامیکه سایش زیادی بین قطعات بوش میله اتصال پیستون و پین انجام گیرد، یک فاصلهای بین این دو قطعه بوجود میآید. به همین دلیل بوش میله اتصال شل میشود و اگر این فاصله زیادتر گردد، پیستون در زمان حرکت خود با دیواره سیلندر برخورد میکند و صدای غیرعادی تولید میگردد.
4- صدای غیر عادی یاتاقان. در اینجا یاتاقان شامل یاتاقانهای میله اتصال، یاتاقان میل لنگ و یاتان بادامک است. به علت فرسایش زیاد یا تعمیرات نادرست، اندازه درست یاتاقان افزایش مییابد یا بوش یاتاقان شل میشود. وقتی این فرایند انجام میگیرد قطعات به صورت شل درآمده و با برخورد، صدا تولید میگردد.
5- مشکل در سوپاپ. به دلیل سایش بیش از حد تاپت و بازوی راکر (Tappet & Rocker arm) یا شل شدن پیچهای مربوطه، فاصله کاری پیستونها افزایش مییابد و تاپت و بازوی راکر با هم برخورد میکنند و صدای غیر عادی تولید میگردد. در اضافه با بیشتر شدن فاصله سوپاپ، میتواند اختلال در کار سوپاپ برای مکیدن و خارج کردن هوا از اگزوز نیز بوجود آید که مصرف سوخت را بالابرده و قدرت موتور را کاهش میدهد.
6- علاوه بر این، احتراق غیر عادی سوخت نیز میتواند باعث تولید صدای غیر عادی گردد. این عیب معمولا بر اثر تنظیم نادرست پیچ تنظیم است. به دلیل زاویه پاشش غلط سوخت یا زمان خیلی زود یا خیلی دیر در تزریق سوخت به محفظه احتراق، باعث صدای ضربه در سیلندر و موتور میگردد.
از طریق تجزیه و تحلیل دلایل بالا میتوان فهمید که صدای غیر عادی موتور بیشتر به دلیل ساییدگی بیش از حد قطعات و افزایش فاصله مطابقت ایجاد میشود. بنابراین استفاده به میزان کافی از روانکارها، تعویض و تعمیر دورهای منظم و درست انجام دادن عملیات متناسب با دستگاه میتواند به صورت موثری سایش قطعات را کاهش دهد. اگر قطعهای فرسوده یا بر اثر سایش شل شود، به موقع تعمیر یا تعویض گردد. برای مشکلاتی مانند فاصله زیاد سوپاپ یا تامین کننده روغن، بایستی سریعا تنظیم صحیح شوند تا از آسیب به سایر قطعات موتور جلوگیری شود. همچنین اگر موتور دستگاه شما دود غیر عادی خارج میکند نیز میتوانید با مراجعه به صفحه مجله اپال، علت آن را با توجه به رنگ دود دستگاه تشخیص دهید.