قلب تپنده هر ماشین موتور آن است و هر اختلالی در آن بایستی جدی گرفته شود. موتورهایی که امروز بر روی بسیاری از وسایل نقلیه، ماشین آلات راهسازی و معدنی و حتی ژنراتورهای تولید برق، نصب هستند از نوع احتراق داخلیاند. به این صورت که سازندگان این پیشرانهها با تکیه بر علم ترمودینامیک و بسیاری از علوم دیگر، حرارت مشتعل شده از فرایند احتراق را به طوری هدایت میکنند که موتور در بهینهترین حالت خود به صورت مداوم کار کند. این فرایند بایستی با کمینهترین مصرف سوخت برای ایجاد قدرت مورد نیاز انجام گیرد. احتراق داخل موتور حاصل همکاری بسیار دقیق چندین جز مختلف میباشد. دود کردن موتور یا گاز خارجی از اگزوز، نشانهی عینی از اختلال در این نظم است که بایستی بررسی و در صورت نیاز سریعا برطرف شود. دلیل عمده این دودها، ناشی از گرمای بیش از حد موتور و در نتیجه آسیب رسیدن به قطعات آن میباشد. در این مقاله به دلایل دود خارج شده از اگزوز میپردازیم و در مقاله بعدی به دودهای خارج شده از موتور دستگاه.
غالبا دود اگزوز اهمیت کمتری نسبت به دود از موتور را داراست. رنگ این دود میتواند شما را در یافتن علت آن راهنمایی کند.
نسبتا عادیست اگر در زمان استارت موتور دود مشکی از آن خارج شود به این شرط که سریعا از بین برود و ادامهدار نباشد. اگر دود به صورت مداوم ادامه داشت، یکی از این سه دلیل میتواند علت آن باشد:
فیلتر هوا از ورود ذراتی که برای موتور مضر هستند، جلوگیری میکند. آلایندهها در طول زمان داخل فیلتر هوا جمع میشوند و از کاربرد صحیح آن جلوگیری میکنند. در برخی این ناکارآمدی به علت صدمه خوردن فیلتر هوا باشد. اگر این خردههای داخل هوا وارد محفظه احتراق شوند، با سوخت و هوا مشتعل شده و دود سیاه بوجود میآید. خوشبختانه تعویض فیلتر هوا کاری بسیار آسان و سریع است.
اگر دود مشکی به وصرت مداوم از اگزوز خارج میشود، احتمال خراب بودن رگلاتور سوخت است. این قطعه وظیفه تنظیم و ثابت نگه داشتن فشار سوخت در سیستم سوخت رسانی را دارد. رگلاتور معیوب میتواند فشار سوخت را بالا ببرد و مصرف سوخت موتور بسیار آسیب ببیند. در بعضی موارد نیز سوخت اضافی به صورت دود سیاه خارج میشود.
انژکتور سوخت که مقدار سوخت تحویلی به محفظه احتراق را کنترل میکند، زمانیکه معیوب باشد حالت لرزه افتادن موتور در حالت نرمال را احساس میکنید. اگر انژکتور سوخت بیشتری به موتور تزریق کند، باقی آن به صورت دود سیاه رنگ ظاهر میشود. این نشانه زمان تعویض آن میباشد.
گاهی متوجه خارج شدن دود سفید از اگزوز در زمان روشن کردن موتور میشوید. این دود اگر به سرعت برطرف شود بیشتر نتیجه ایجاد تراکم است تا نشانه مشکل جدیتر. با این حال اگر به صورت مداوم ادامه داشت، میتواند نشانه سوختن مایع خنک کننده نشت کرده در محفظه احتراق باشد. سه دلیل میتواند علت این مشکل باشد:
واشر سرسیلندر، فرایند احتراق داخلی را عایق میکند و از مخلوط شدن آب و روغن جلوگیری میکند. سوراخ شدن واشر یا تاب برداشتن آن، معمولا نتیجه بیش از حد داغ شدن موتور است. زمانیکه آب وارد محفظه احتراق میشود، سوخته شده و بخار بسیار زیادی تولید میشود.
برای تست این موضوع میتوانید قسمت زیرین درپوش پرکننده روغن موتور را بررسی کنید. اگر روغن با آب مخلوط شده باشد، یک رسوب خامهای، قهوهای روشن وجود خواهد داشت.
شما میتوانید برای پر کردن ترکهای کوچک از عایقگر واشر سرسیلندر استفاده کنید. اما برای خرابی بیشتر بایستی تعمیرات تخصصی البته با هزینه بالا نیز انجام دهید.
این خرابی به ندرت قابل تعمیر است. قطعهایست که نقشی حیاتی از عملکرد موتور را داراست و ساپورت اجزای کلیدی آن. از این ترکها آب نفوذ کرده و بخار آب سفید تشکیل میشود.
بهترین کار در این موارد تعویض موتور یا دستگاه است.
سرسیلندر بر روی بالای موتور قرار گرفته و محفظه احتراق را شکل میدهد. قطعهای که امکان تاب خوردن در برابر بیش از حد داغ شدن موتور را داراست و علت عدم احتراق میشود.
با از بین رفتن درزگیر هوا، مایع خنک کننده میتواند از دهانهها بلغزد و به صورت غبار سفید بسوزد.
از آنجا که سرسیلندرها با قطعات متصل متناسب هستند، معمولا باید سیلندرها را برای تعمیر آنها تعویض کرد.
عیبیابی موتور از روی صدای غیر عادی آن
دود فشرده خاکستری خروجی از اگزوز، معمولا نشان از سوخته شدن روغن موتور است. پس از فرار روغن به محفظه احتراق، در نقاط داغ موتور میسوزد دود خاکستری رنگ تشکیل میشود. روغن ورود کرده به احتراق باعث پایین آوردن بازدهی موتور شده و به مبدل کاتالیزوری نیز صدمه وارد میکند. نشتی روغن به دلایل زیر میتواند اتفاق بیفتد.
عایق میله سوپاپ، روغنکاری سوپاپ را در محفظه احتراق انجام میدهد تا میزان درستی از هوا و سوخت باقی بماند. زمانیکه این قطعه شل شود، عایقکاری آن از بین رفته و روغن به داخل موتور نشتی میکند.
تعمیر این مشکل میتواند گران و پیچیده باشد تا حدی که شاید نیاز به تعمیر اساسی یا تعویض موتور باشد. پس حتما از یک مکانیک خبره برای این کار بهره ببرید.
اگر دود خاکستری-آبی در زمان شتاب گیری از اگزوز خارج میشود، معمولا بازگو کننده حلقه پیستون خراب شده است. این قطعات در قسمت سیلندر قرار دارند و در صورت از بین رفتن عایق، روغن نشت میکند. این مشکلی غیر معمول است و بایستی از یک فرد ماهر برای تعمیر آن کمک گرفت.
دود آبی – خاکستری تیره نشانه آشکار روغن سوزی موتور است. این مایع میتواند با ورود به محفظه احتراق به همراه سوخت مشتعل شود. احتمالا شما در این مورد متوجه ریپ زدن موتور در هنگام استارت یا تکان و لرزش بیش از معمول دستگاه در زمان ایستادن، شده باشید.
زمانیکه دود آبی و خاکستری با هم از اگزوز خارج میشوند، میتواند دلایل مشترک در قسمت قبل داشته باشد. این نشتی میتواند به علت زیر باشد:
پیستون از حلقههایی برای عایقکاری هوا در سیلندر داخل محفظه احتراق، استفاده میکنند. بعد از فرسوده شدن یا پارگی این عایق، روغن به داخل نشت کرده و اشتعال آن دود را تولید میکند. گرچه این مورد از اگزوز خارج میشود اما از زیر کاپوت نیز قابل مشاهده است. تعمیر پیستون و حلقه صدمه دیده کاری بسیار پیچیده است که بایستی به افراد ماهر سپرده شود.
سوپاپ وظیفه تنظیم کردن ترکیب هوا و سوخت برای ورود به سیلندر موتور را دارد. گرچه این عایقها از پلاستیک بسیار مقاوم ساخته میشوند، اما میتوانند فرسوده و ترک بردارند اگر تحت حرارت بالا قرار بگیرند یا ساییده و پاره شوند.
مکانیکها اغلب از ابزار ویژهای برای فشردن فنر پیستون قبل از تعویض عایق پیستون استفاده میکنند.
پیستون تخلیه هوا (PCV) گاز خروجی و سوخت مشتعل نشده را از موتور خارج میکند. اگر این سوپاپ گیر کند، روغن و سوخت و گازهای دیگر با هم جمع میشوند و این ترکیب دود آبی رنگ را تولید میکند.
تعمیر این پیستون کار پرهزینهای نیست و معمولا نیازمند یک تعویضکار هستید تا تعمیرکار.
هنگامی که روغن در موتور از مخزن تا قسمتهای مختلف آن جابجا میشود، با عایقهای مختلفی برخورد میکند که مانع از نشت آن به داخل موتور میشود. با خرابی این عایقها و نشت روغن، دود آبی رنگ شکل میگیرد. این عیب میتواند با دود آبی یا با روغنریزی نمایان شود.
منیفولد ورودی، وظیفه تامین ترکیب هوا و سوخت را دارد. اگر روغن به داخل منیفولد نشت کند، میتواند به داخل موتور رفته و علت دود آبی شود. در موارد ضروری، میتوان از درزگیر نشتهای کوچک استفاده کرد.
واشر سرسیلندر وظیفه عایق کردن پروسه احتراق را دارد و در اثر بیش از حد داغ شدن، خراب شده که سبب ورود روغن به قسمتهای مختلف موتور میشود.
در این صفحه از مجله اپال به بررسی دودهای خارجی از اگزوز پرداختیم. برای بررسی دود موتور در صفحه بعدی همراه ما باشید.